Każdy naród ma prawo do swojej narracji historycznej. Przyszłości narodu nie można budować jednak z pominięciem faktów historycznych. Jeżeli chcemy budować zrównoważoną tożsamość historyczną, to musimy pamiętać nie tylko o sukcesach ale i klęskach. Zastanawiać się, dzięki czemu odnieśliśmy sukces i dlaczego ponieśliśmy klęskę.
Wartości historyczne i kultura stanowią motor napędowy do dalszych działań. Mają decydujący wpływ na rozwój gospodarczy, społeczny i kulturowy każdego narodu. Dla naszego miasta, od wielu wieków wartości te tworzyli także Żydzi, mieszkańcy Grodziska Mazowieckiego.
Początki osadnictwa żydowskiego w Grodzisku Mazowieckim datują się na połowę XVI wieku. Dokładniejsze dane pochodzą dopiero z II połowy XVIII wieku. W 1765 roku żyło tu 157 Żydów, a pod koniec XIX wieku, wśród 1.928 mieszkańców miasta, 1.681 osób było pochodzenia żydowskiego. Działający w latach 1750–1769 proboszcz Jan Klemens Mokronowski zezwolił Żydom na zbudowanie w Grodzisku domu modlitwy oraz na założenie cmentarza poza granicami miasta. Samodzielna gmina żydowska istniała w Grodzisku pod koniec XVIII wieku.
W II połowie XIX w. gmina żydowska rozwijała się bardzo szybko i podjęła szereg inwestycji. Grodzisk zaczął przekształcać się w miasto przemysłowe. W 1900 r. otwarto prywatną żydowską szkołę, w której uczono również języka polskiego.
Rozwój miasta zahamował wybuch I wojny światowej. Wojska rosyjskie z dużą podejrzliwością odnosiły się do Żydów i dwukrotnie wysiedlały ich z Grodziska.
W wrześniu 1939 r. Niemcy od razu, po zajęciu miasta, rozpoczęli prześladowania ludności żydowskiej. 1 grudnia 1940 r. Żydzi zostali wyrzuceni ze swych mieszkań i wysiedleni do getta , utworzonego w rejonie ulic Joselewicza, 11 Listopada, Piłsudskiego, Legionów i Limanowskiego. W styczniu 1941 r. liczba ludności w getcie grodziskim powiększyła się o 1200 przesiedleńców z Brwinowa, Nadarzyna, Podkowy Leśnej i Milanówka. Przed likwidacją getta w lutym 1941 r., przebywało w nim ok. 6 tysięcy osób. W dniach 12–20 lutego 1941 r. nastąpiła likwidacja getta w Grodzisku.
To był kres lokalnej społeczności żydowskiej i początek wymazywania z pamięci obrazu miasta, w którym od stuleci współistniał naród polski i żydowski. Wzniesienie pomnika, ukazującego wycinek mapy przedwojennego miasta, ma przywołać dawny obraz miasta i jego mieszkańców. Pomnik zostanie zlokalizowany w miejscu dawnej synagogi, rozebranej po likwidacji grodziskiego getta. Jego odsłonięcie nastąpi w lutym 2016 roku, w 75 rocznicę likwidacji getta.
Jacek Grabowski, rzecznik prasowy, Urząd Miejski w Grodzisku Mazowieckim.