Zabytki i turystyka

Najcenniejszym obiektem archeologicznym w gminie jest wczesnośredniowieczne słowiańskie grodzisko położone we wsi Chlebnia, zwane potocznie "Szwedzkimi Górami". Grodzisko jest pozostałością istniejącej tu w XI i XII w. osady obronnej, która była najprawdopodobniej siedzibą rycerską. W otoczeniu warowni powstawały osady podgrodowe. Na miejscu jednej z nich rozwinęła się wieś, a potem miasto Grodzisk.

Na terenie miasta znajdują się liczne, warte odwiedzenia, obiekty zabytkowe. Do najciekawszych z nich należą:

  • Kościół Parafialny p.w. Św. Anny (Pl. Króla Zygmunta Starego) - ufundowany przez Wojciecha Mokronoskiego w 1687 r. Murowany, wybudowany w stylu eklektycznym. We wnętrzu wyposażenie renesansowe i barokowe.
    Kościół Św Anny
  • Kaplica p.w. Św. Krzyża (obok kościoła) - wybudowana w 1713 r. jako wotum dziękczynne po wygaśnięciu epidemii cholery.
    Kapliczka św. Krzyża
  • Dwór Skarbków (ul. Parkowa 1) - wybudowany w II połowie XVIII w. w stylu barokowo-klasycystycznym. Rodowa siedziba kolejnych właścicieli Grodziska. We wnętrzu znajdują się unikalne polichromie autorstwa Jana Bogumiła Plerscha z 1782 r.
    Dworek Skarbków
  • Cmentarz Żydowski (ul. Żydowska) - założony w 1780 r. Na jego dzisiejszym terenie znajduje się 277 zabytkowych nagrobków. Do 1941 r. stanowił miejsce pochówku Żydów mieszkających w Grodzisku i okolicach.
    Cmentarz żydowski
  • Budynek byłego Zakładu Wodoleczniczego dr Bojasińskiego (ul. J. Kilińskiego 12) - powstał w 1884 r. Aktualnie jest siedzibą wielu organizacji społecznych oraz Szkoły Podstawowej Nr 1.
    Szkoła Podstawowa nr 1
  • Willa "Foksal" (ul. W. Bartniaka 26) - wybudowana przez rodzinę Mokronoskich w 1845-46 r. z przeznaczeniem na dom zajezdny o charakterystycznym kształcie lokomotywki.
    willa foksal
  • Willa "Kaprys" (ul. Okólna 1) - pochodzi z 1886 r. W jej otoczeniu znajduje się stara powozownia oraz zabytkowy park ze stawem i rzeźbami.
    Willa Kaprys
  • Willa "Radogoszcz" (ul. H. Sienkiewicza 31) - wybudowana w końcu XIX w. Obecnie siedziba wielu stowarzyszeń i organizacji kulturalnych. W budynku mieści się również galeria, w której Ośrodek Kultury organizuje około 6 różnorodnych wystaw rocznie.
    willa radogoszcz
  • Willa "Kniaziew" (ul. Suwalska 15) - postawiona w 1911 r. na letnią rezydencję gen. Eugeniusza Dmitriewicza Kniaziewa - inżyniera fortyfikacji wojennych wojsk rosyjskich stacjonujących w Warszawie.
    Willa Kniaziew

Istotne znaczenia dla krajobrazu miasta ma zabytkowy układ urbanistyczny centrum - budynki przy Pl. Wolności, Pl. Króla Zygmunta Starego oraz północna część zabudowań ul. Sienkiewicza. W latach 1993-1994 ze środków budżetu gminy zmodernizowano całkowicie główną ulicę miasta wyłączając ją z ruchu drogowego. Wzdłuż ul. 11 Listopada utworzono elegancki, reprezentacyjny pasaż miejski, urozmaicony wieloma skwerami zieleni, ławeczkami i ozdobnym oświetleniem. W ostatnich latach wzdłuż grodziskiego deptaka prywatni inwestorzy wybudowali wiele nowych kamienic, które znacznie poprawiły wizerunek miasta.

Ciekawie prezentuje się również architektura dworca PKP, wybudowanego w latach 20-tych XX w., który w 1995 r. z okazji obchodów 150-lecia otwarcia Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej został poddany gruntownemu remontowi. Jest on jednym z najpiękniejszych przykładów zastosowania stylu dworkowego w budynkach użyteczności publicznej.

Zachowany do dziś krajobraz kulturowy obszarów wiejskich gminy kształtował się w końcu XIX i początku XX w. Najcenniejszą grupę obiektów zabytkowych stanowią zespoły dworskie - budynki wraz z otaczającymi je parkami. Część z nich jest obecnie własnością prywatną, dzięki czemu zostały odrestaurowane jak np. pałac w Opypach pochodzący z 1900 r., czy dwory w Adamowiźnie.

Natomiast najcenniejszym zabytkiem sakralnym gminy jest drewniany Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego w Żukowie wybudowany w latach 1676-1677 i remontowany dwukrotnie w XIX i XX w. Wystrój wnętrza pochodzi z okresu baroku (XVII/XVIII). Obok kościółka stoi drewniana dzwonnica z XVII w.

Kościół w Żukowie

Nie mniej ważne są również walory przyrodnicze - zabytkowe parki, malowniczo wijące się rzeczki i liczne stawy oraz leśne uroczyska - ostoje dzikiej zwierzyny.

Tuż za południową granicą gminy - wzdłuż trasy katowickiej znajdują się dwa kolejne hotele oraz kwatery agroturystyczne.

W sąsiedniej gminie, we wsi Grzymek, na rzece Pisia Tuczna utworzono sztuczny zalew udostępniony do kąpieli i wypoczynku - miejsce częstych weekendowych wycieczek mieszkańców Grodziska. Tuż obok znajduje się ośrodek wypoczynkowy i osiedla domków letniskowych.

Przez południową część gminy przebiega niebieski szlak turystyczny "Śladami Chełmońskiego". 4 km na południe od miasta, we wsi Adamowizna na szlaku tym znajdują się dawne młyńskie stawy otoczone niewielkimi pagórkami porośniętymi lasem. Ten uroczy zakątek od dziesiątków lat zwany jest "Chełmońszczyzną" - nazwa ta pochodzi od nazwiska właścicieli stojącej nad stawem willi, wybudowanej w stylu polskich dworków, w której mieszkał dr Adam Chełmoński, lekarz - młodszy brat znanego malarza.

Dworek Chełmońskiego

Atrakcje warte polecenia:

  • wycieczki rowerowe i piesze wędrówki - szlaki rowerowe
  • wędkowanie w licznych akwenach wodnych
  • grzybobrania w okolicznych lasach
  • przejażdżki konne wierzchem lub bryczką
  • dla amatorów mocnych wrażeń - przeloty widokowe motolotnią
  • wizyta w Galerii Instrumentów Folkowych - jedynej tego typu galerii w Europie.

 

TOP